Cevaplar
Nasıl? Ne zaman? Neden?

Herhangi bir zamanda, beş kediden biri ve 10 köpekten biri pire enfestasyonuna sahiptir, ancak sahiplerinin yaklaşık yarısı, evcil hayvanlarının ne zaman pirelendiğinin farkında olmaz. Korunmayan ev hayvanları bahçeden, parktan veya enfeste olmuş bir evden – yabani hayvanlar, sokak kedileri ve diğer korunmamış hayvanların bulunmuş olduğu her yerden pire kapabilir.
Pire enfestasyonunun belirtileri, her zamankinden daha fazla kaşınma, ısırma veya yalama, iltihaplı deri ve tüy dökülmesini içerir. Ayrıca tüylerin üzerinde veya hayvanın kulaklarının etrafında da pireler gözlenebilir

Evcil hayvanınıza sıkıntı vermenin yanı sıra, pire enfestasyonları tenya gibi mide-bağırsak parazitlerinin bulaşmasına neden olabileceği gibi (çünkü tenya yaşam döngüsünün bir bölümü pirelerin içinde geçer), kaşınmadan dolayı ikincil bakteriyel enfeksiyonlara da yol açabilir. Ayrıca, şiddetli pire enfestasyonları yavru kedi ve köpeklerde anemiye (kansızlık) neden olabilir. Pire alerjik dermatiti (PAD) olan hayvanlarda, az sayıda pireye maruz kaldıktan sonra bile şiddetli tahriş ve iltihap gelişebilir

Evcil hayvanınızın üzerinde keneleri görebilirsiniz. Keneler biçim, renk ve boyut olarak farklılık gösterebilir, ancak genellikle, beslenmemiş keneler oval, düz ve küçük olup, bir susam tohumu büyüklüğündedir. Yaşam döngüsü evresine bağlı olarak, 6 veya 8 ayakları olabilir. Tamamen kanla doyduklarında, kahve çekirdeği şeklini alırlar.

Keneler yapıştıkları yerde tahriş ve enfeksiyona neden olabilirler. Keneler konakçılarının kanı ile beslenirler ve çok ağır enfestasyonlarda bu durum kan kaybı ve anemiye yol açabilir. Daha da önemlisi, keneler, ev hayvanları ve insanlara hastalık bulaştırmada sivrisineklerin ardından ikinci sırada yer alırlar. Keneler başta virüs, bakteri ve protozoalar olmak üzere birçok hastalığın bulaştırılmasında rol oynarlar. Ayrıca, dışarıda bulunan bazı keneler, hayvanlarda felce neden olan toksinleri bulaştırabilir.

Keneler, örümceklerle akraba (eklembacaklılar ailesi) dış parazitlerdir. Dünya çapında, keneler, ev hayvanları ve insanlara hastalık bulaştırmada sivrisineklerin ardından ikinci sırada gelir. Pireler de dış parazitlerdir ama böcek (insecta) ailesinden gelirler. Pireler, kedi tırmığı hastalığı ve tenya gibi hastalıkları bulaştırabilir.

Keneler tipik olarak ağaçlık veya kaba otlaklarda bulunmakla birlikte, kent parkları ve bahçelerde de yaygın olarak bulunduğu tespit edilmektedir.

Ev hayvanları genellikle pire ve kenelere karşı bağışıklık geliştirmez, bu yüzden bu parazitlere her maruz kaldıklarında onların istilasına uğrayabilirler. Bu nedenle, parazitlerin bulaşmasını önlemek için hayvanınızı uygun bir ürün ile düzenli olarak tedavi etmeniz önemlidir.

Erişkin pireler nadiren hayvandan hayvana ya da hayvandan insana atlar. Ancak, evcil hayvanınızla uyumak dahil, çok yakın temas halindeyseniz, pireler evcil hayvanınızdan sizin üzerinize atlayabilir. Ayrıca, köpeğinizde/kedinizde pire varsa, evinizi (halılar, yatak takımları vb.) pire yumurtaları, larva ve pupalarının istila etme olasılığı yüksektir ve siz de ortamda bulunan erişkin pirelere maruz kalabilirsiniz.

Her gün, özellikle de evcil hayvanınız dışarıdan döndükten sonra pire ve kene kontrolü yapmanız gerekir. Pireler, özellikle sıcak mevsimlerde dış ortamlarda kolayca yaşayabilir, bu nedenle evcil hayvanınız dışarıya her çıktığında pirelere maruz kalabilir. Keneler genellikle ağaçlık alanlar, kent parkları, meralar ve fundalıklarda bulunur, bu yüzden bu ortamlarda yürüyüş yaptıysanız evcil hayvanınızı kontrol etmeniz çok önemlidir.

Çoğu dış parazit (pire, kene, bit ve akarlar) evcil hayvanınıza zarar verebilir. Bu parazitler, deri tahrişi ve (şiddetli enfestasyonlarda) kan kaybı yoluyla doğrudan hasara neden olabileceği gibi, aynı zamanda (kene ısırığı yoluyla bulaşan Lyme hastalığı gibi) başka hastalıkları da bulaştırabilirler. Evcil hayvanınızın bir parazit ile enfeste olduğundan şüpheleniyorsanız, veteriner hekiminize danışınız.

Bunun hayvanınıza doğrudan zarar vermesi mümkün değildir. Ancak, pireler tenya taşır, bu yüzden eğer ev hayvanınız tenya taşıyan pireleri yemişse, enfeksiyona yakalanabilir. İşte bu nedenle, eğer evcil hayvanınız pire enfestasyonu yaşamışsa, onu tenya için tedavi etmeniz önemlidir.

“Doğal” ya da “organik” pire tedavilerinin ev hayvanlarını parazitlere karşı korumada etkili olduğuna ilişkin kaliteli bilimsel kanıt yoktur, bu nedenle evcil hayvanınızı korumak için kanıtlanmış ruhsatlı bir ürün kullanmak en iyisidir.

Köpek ve kedilerde yaygın olarak, pirenin tükürük salgısının neden olduğu, Pire Alerjik Dermatiti (PAD) olarak bilinen bir alerji gelişir. Duyarlı hayvanlarda, az sayıda pireye maruz kalmak bile şiddetli kaşıntı ve deri sorunlarını tetikleyebilir. Eğer hayvanınıza PAD tanısı konulmuşsa, sorunları önlemek için evdeki tüm kedi ve köpekler için düzenli pire tedavisi şarttır.

Isırıklar tahriş ve enfeksiyona neden olabilir, ancak daha da önemlisi, ısırıldıktan sonra size veya hayvanınıza başka hastalıkların bulaşma potansiyelinin bulunmasıdır. Örneğin, Türkiye’de giderek yaygınlaşan Lyme Hastalığı, keneler yapıştıktan yaklaşık 36-48 saat sonra evcil hayvanınıza bulaştırılabilir. Yine Türkiye’de insanlar için öldürücü ve kenelerle bulaşan önemli bir hastalık da Kırım Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığıdır.

Keneler genellikle kapalı yerlerde yaşayamaz, ama üzerinde besleneceği yeni bir konakçı bulana kadar dış ortamlarda aylarca canlı kalabilir. Keneler, tedavi edilmemiş bir evcil hayvana yapıştıktan sonra, onun kanı ile beslenerek 10 güne varan süreyle yaşayabilirler. Pirelerin olgunlaşmamış evreleri, özellikle de pupalar, uygun kapalı ortamlarda uzun süre (potansiyel olarak bir yıla varan bir süre) varlıklarını sürdürebilirler. Koşullar uygun olduğunda (örneğin merkezi ısıtma çalıştığında) ya da daha önce enfeste olmuş bir ortama yeni bir ev hayvanı geldiğinde, bu pupalar erişkin pirelere dönüşür.

Pireler memnuniyetle insanları ısırır ve bazı durumlarda bu ısırıklar alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Keneler de insanlara yapışır ve onlardan beslenirler ve Lyme Hastalığı gibi hastalıkları insanlara bulaştırabilir. Yürüyüşlerden sonra evcil hayvanlarınızda yaptığınız gibi, kendinizde de kene kontrolü yapmanız tavsiye edilir.

Özellikle modern yaşamda ev içi şartları pirelerin yaşam döngülerini tüm yıl boyunca sürdürmeleri için elverişlidir (merkezi ısıtma sistemleri vb). Bu nedenle kış aylarında da pire tedavisine devam edilmesi önerilir. Pire enfestasyonları evcil hayvanınıza sıkıntı vermenin yanı sıra mide-bağırsak parazitlerinden tenyaların bulaşmasına neden olabileceği gibi (çünkü tenya yaşam döngüsünün bir bölümü pirelerin içinde geçer), kaşınmadan dolayı ikincil bakteriyel enfeksiyonlara da yol açabilir. Ayrıca, şiddetli pire enfestasyonları yavru kedi ve köpeklerde anemiye (kansızlık) yol açabilir, pire alerjik dermatiti (PAD) olan hayvanlarda, az sayıda pireye maruz kaldıktan sonra bile şiddetli tahriş ve iltihap gelişebilir.

Hayır, tüylerin uzunluğu pire enfestasyonuna duyarlılığı etkilemez.

Eğer uzun etkili bir kene kontrol damlası kullanılıyorsa 5 hafta aralıklarla kene tedavisi yaptırmanız tavsiye edilir.

Bir kenenin çıkartılması, ağız kısmı deri içinde kalmayacak şekilde (çünkü enfeksiyona neden olabilir) çok dikkatli bir biçimde yapılmalıdır. Özel kene çıkartma alet ve kancaları mevcuttur - kene çıkartma talimatları için veteriner hekiminize danışınız. Keneyi yakmaya ya da parmaklarınızla çekip çıkartmaya çalışmamanız önemlidir, zira kenenin tam çıkartılamamasına yol açabilir.

Ev hayvanları neredeyse her yerden pire kapabilir, bu yüzden pire enfestasyonlarını önlemek için yıl boyunca düzenli olarak tedavi edilmeleri gerekmektedir. Evcil hayvanınızın bakım evine göndermeden önce (son tedavi tarihinden itibaren en az 4 hafta) tedavi edildiğinden emin olun ve ardından uzaktayken/dönüşte önerilen tedavi aralığı ile devam edin.

Hayır. Hayvanınızın üzerindeki çok az sayıda pire bile çok hızlı bir şekilde ev enfestasyonuna yol açabilir (tek bir dişi pire günde elliye varan yumurta bırakabilir). Hep içeride kalan ev hayvanları bile, tedavi edilmeyen bir hayvan evi ziyaret ettiğinde pirelere maruz kalabilir. Bu nedenle, sadece arada bir dışarı çıksa bile, ev hayvanınızı korumanız önemlidir.

Kedinizi veya köpeğinizi tedavi ettikten sonra hala üzerlerinde pireler görürseniz, doğal olarak pire tedavisinin işe yaramadığını düşünürsünüz. Hayatta pek çok şey gibi, bu da o kadar basit değil!
Pire yaşam döngüsü, ev hayvanınızın üzerinde görülen pireler, toplam pire nüfusunun yalnızca küçük bir kısmını oluşturacak orandadır. Sorunun %95’i, pire yumurtaları, larva ve pupaları (koza) olarak ev ortamında bulunmaktadır. Herhangi bir zamanda enfeste bir ortamdan yeni pireler ev hayvanınızın üzerine atlayabilir. İşte bu nedenle tedavi edilen bir hayvanın üzerinde birkaç pire görmek normaldir. Her bir yeni pirenin öldürülmesi 24 saati bulabilir. Pireleri birbirinden ayırt etmek çok zor olduğundan, neden bazı insanların, aslında pireleri öldürmeye devam eden ürünün çalışmadığını düşündüklerini anlamak kolaydır – her defasında yakında öldürülecek olan farklı bir pire görüyorsunuz. Bir pire enfestasyonunu tamamen gidermek 3 ay kadar (hatta bazı durumlarda daha uzun) sürebilir - bir pire sorununun mümkün olduğunca çabuk ortadan kaldırılmasına ilişkin tavsiye için bkz. “Bir ev enfestasyonunu gidermenin en iyi yolu nedir?”.

Önceden var olan bir ev enfestasyonu varsa ya da tedavide bir boşluk olmuşsa, aşağıdaki adımları izleyin.

• Tüm ev hayvanlarını bir damla ürün ile 4 haftada bir en az 3 ay süreyle tedavi edin (bazen sorunu tamamen gidermek biraz daha uzun sürebilir).

• Ergin böcek öldürücü içeren bir ev spreyi kullanın. Bu bileşenler, evde zaten var olan pire pupalarını öldürmeyecektir, ancak pupa evresini geçirecek yumurta ve larva sayısını azaltacak ve dolayısıyla enfestasyonun giderilmesi için gereken süreyi kısaltacaktır.

• Elektrikli süpürgeyi her zamankinden daha sık kullanın ve mobilyaların altı, köşe bucak üzerinde odaklanın. Bu, pire yumurta ve larvalarından kurtulmanın yanı sıra, pupaların daha hızla kabuğundan çıkmasını teşvik etmeye yardımcı olacaktır. Kilimler, minderler ve benzerini silkelemeyi de unutmayın.

• Tedavi edilen evcil hayvanlarınızı evin genellikle girmelerine izin verdiğiniz bölümlerine erişmelerini sağlayın. Bu durum yumurtadan yeni çıkmış pireleri daha fazla yumurta bırakamadan önce öldüren ‘canlı elektrikli süpürgesi’ olarak işlev görecektir. Bu nedenle, tedavi edilen ev hayvanları üzerinde bu dönemde birkaç pire görmek normaldir. Bu yumurtadan yeni çıkmış pireler 24 saat içinde, evinizi enfeste edecek yumurtaları bırakamadan önce ölecektir.

• Üzerlerinde bulunabilecek yumurta veya larvaları öldürmeye yardımcı olmak için, evcil hayvanınızın tüm yatak takımlarını 60°C’de yıkayın.

Ölmekte olan bir pire hiperaktif hale gelir ve ev hayvanınızın tüyleri arasında koştukça onu kaşındırabilir. Bununla birlikte, kaşınma, birçok farklı türde deri sorununun bir belirtisi olabilir ve evcil hayvanınızın derisi ile ilgili endişeniz varsa, daha fazla tavsiye için veteriner hekiminiz ile irtibata geçmenizi öneririz.

Evet. Bazı hayvanlar kendini diğerlerinden daha fazla temizler ve yalar, bu yüzden eşit sayıda dışarıya maruz kalmalarına rağmen, bir hayvan üzerinde birçok pire görmek ve diğerlerinde hiç pire fark etmemek mümkündür. Yalnızca bir hayvanı tedavi ederseniz, diğerleri, yumurtlayıp evi enfeste edecek pireleri getiriyor olacaktır. Bu durum, meraklı tabiatlarından dolayı özellikle kedilerde yaygındır. Eve gelmeden önce yoğun biçimde enfeste olmuş alanları keşfedebilir ve evde kendilerini temizleyerek daha siz fark etmeden pirelerin çoğunu ortalığa dökebilirler.